فصل چهارم از کتاب شازده کوچولو به همراه فایل صوتی به زبان فرانسه و متن اصلی و ترجمه محمد قاضی
CHAPITRE IV
J’avais ainsi appris une seconde chose très importante: C’est que sa planète d’origine était à peine plus grande qu’une maison!
Ça ne pouvait pas m’étonner beaucoup. Je savais bien qu’en dehors des grosses planètes comme la Terre, Jupiter, Mars, Vénus, auxquelles on a donné des noms, il y en a des centaines d’autres qui sont quelque-fois si petites qu’on a beaucoup de mal à les apercevoir au télescope. Quand un astronome découvre l’une d’elles, il lui donne pour nom un zéro. Il l’appelle par exemple: “l’astéroïde 3251.”
J’ai de sérieuses raisons de croire que la planète d’ou venait le petit prince est l’astéroïde B 612.
Cet astéroïde n’a été aperçu qu’une fois au télescope, en 1909, par un astronome turc.
Il avait fait alors une grande démonstration de sa découverte à un Congrès International d’Astronomie.
Mais personne ne l’avait cru à cause de son costume. Les grandes personnes sont comme ça.
Heureusement, pour la réputation de l’astéroïde B 612 un dictateur turc imposa à son peuple, sous peine de mort, de s’habiller à l’Européenne. L’astronome refit se démonstration en 1920, dans un habit très élégant. Et cette fois-ci tout le monde fut de son avis.
Si je vous ai raconté ces détails sur l’astéroïde B 612 et si je vous ai confié son numéro, c’est à cause des grandes personnes. Les grandes personnes aiment les chiffres. Quand vous leur parlez d’un nouvel ami, elles ne vous questionnent jamais sur l’essentiel. Elles ne vous disent jamais: “Quel est le son de sa voix? Quels sont les jeux qu’il préfère? Est-ce qu’il collectionne les papillons?” Elles vous demandent: “Quel âge a-t-il? Combien a-t-il de frères? Combien pèse-t-il? Combien gagne son père?” Alors seulement elles croient le connaître. Si vous dites aux grandes personnes: “J’ai vu une belle maison en briques roses, avec des géraniums aux fenêtres et des colombes sur le toit…” elles ne parviennent pas à s’imaginer cette maison. Il faut leur dire: “J’ai vu une maison de cent mille francs.” Alors elles s’écrient: “Comme c’est joli!”
Ainsi, si vous leur dites: “La preuve que le petit prince a existé c’est qu’il était ravissant, et qu’il voulait un mouton. Quand on veut un mouton, c’est la preuve qu’on existe” elles hausseront les épaules et vous traiteront d’enfant! Mais si vous leur dites: “La planète d’où il venait est l’astéroïde B 612” alors elles seront convaincues, et elles vous laisseront tranquille avec leurs questions. Elles sont comme ça. Il ne faut pas leur en vouloir. Les enfants doivent être très indulgents envers les grandes personnes.
Mais, bien sûr, nous qui comprenons la vie, nous nous moquons bien des numéros! J’aurais aimé commencer cette histoire à la façon des contes de fées. J’aurais aimé dire:
“Il était une fois un petit prince qui habitait une planète à peine plus grande que lui, et qui avait besoin d’un ami…” Pour ceux qui comprennent la vie, ça aurait eu l’air beaucoup plus vrai.
Car je n’aime pas qu’on lise mon livre à la légère. J’éprouve tant de chagrin à raconter ces souvenirs. Il y a six ans déjà que mon ami s’en est allé avec son mouton. Si j’essaie ici de le décrire, c’est afin de ne pas l’oublier. C’est triste d’oublier un ami. Tout le monde n’a pas eu un ami. Et je puis devenir comme les grandes personnes qui ne s’intéressent plus qu’aux chiffres. C’est donc pour ça encore que j’ai acheté une boîte de couleurs et des crayons. C’est dur de se remettre au dessin, à mon âge, quand on n’a jamais fait d’autres tentatives que celle d’un boa fermé et celle d’un boa ouvert, à l’âge de six ans! J’essayerais bien sûr, de faire des portraits le plus ressemblants possible. Mais je ne suis pas tout à fait certain de réussir. Un dessin va, et l’autre ne ressemble plus. Je me trompe un peu aussi sur la taille. Ici le petit prince est trop grand. Là il est trop petit. J’hésite aussi sur la couleur de son costume. Alors je tâtonne comme ci et comme ça, tant bien que mal. Je me tromperai enfin sur certains détails plus importants. Mais ça, il faudra me le pardonner. Mon ami ne donnait jamais d’explications. Il me croyait peut-être semblable à lui. Mais moi, malheureusement, je ne sais pas voir les moutons à travers les caisses. Je suis peut-être un peu comme les grandes personnes. J’ai dû vieillir.
فصل چهارم
من به همين شيوه مطلب دومي را كه بسيار مهم بود فهميدم، و آن اينكه ستاره وطن شازده كوچولو از يك خانه معمولي كمي بزرگتر است!
اين موضوع چندان مايه تعجب من نشد، چون خوب مي دانستم كه غير از سيارات بزرگي مانند زمين، مشتري، مريخ و زهره كه به هر يك از آنها نامي داده اند، صدها ستاره ديگر نيز هستند، و اين ستاره ها گاه ي آنقدر كوچكند كه بزحمت م ي توان آنها را حتي با تلسكوپ ديد. وقتي ستاره شناسي يكي از آنها را كشف مي كند به جای اسم شماره اي به آن مي دهد، مثلا آن را « ستاره 3251 » مي نامد.
من دلايل محكمي بر اين نظريه خود دارم كه سياره اي كه شازده كوچولو از آنجا آمده، ستاره « ب 612» است،
و اين سياره را فقط يك بار يك ستاره شناس ترك در 1909 با تلسكوپ ديده است.
او در آن زمان، انجمن بين المللي نجوم، سر و صدا ي زياد ي در باره كشف خود براه انداخته بود. ولي به سبب سر و وضع و طرز لباسش هيچكس حرف او را باور نكرده بود. آدم بزرگها همين طورند.
خوشبختانه از آنجا كه مقدر بود ستاره « ب 612 » شهرت پيدا كند، فرمانرواي مستبدي در تركيه پوشيدن لباس اروپائيان را، با وضع مجازات اعدام براي متخلفين، به ملت خود تحميل كرد. ستاره شناس ترك دوباره كشف خود را در 1920 در لباس برازنده اي اعلام كرد. اين بار همه با او همداستان شدند.
من اگر اين جزئيات را درباره ستاره « ب 612 » براي شما نقل كردم و اگر شماره آن را به شما گفتم، براي آدم بزرگها است. آدم بزرگها ارقام را دوست دارند. وقتي با ايشان از دوست تازه اي صحبت مي كنيد، هيچوقت به شما نمي گويند كه مثلا آهنگ صدا ي او چطور است؟ چه بازيهايي را بيشتر دوست دارد؟ آيا پروانه جمع مي كند؟ بلكه از شما مي پرسند:« چند سال دارد؟ چند برادر دارد؟ وزنش چقدر است؟ پدرش چقدر درآمد دارد؟» و تنها در آن وقت است كه خيال مي كنند او را مي شناسند. اگر شما به آدم بزرگها بگوييد:« من خانه زيبايي ديدم، پشت بامش كبوتران« … نمي توانند آن خانه را در نظر مجسم كنند. بايد به ايشان گفت:« يك خانه صدهزار فرانك ي ديدم « ! آن وقت به بانگ بلند خواهند گفت: به به! چه خانه قشنگي!
همين طور اگر شما به ايشان بگوييد » : دليل اينكه شازده كوچولو وجود داشت، اين است كه او بچه شيرين زباني بود و مي خنديد و گوسفند مي خواست و هر كس گوسفند بخواهد، دليل بر اين است كه وجود دارد «.شانه بالا مي اندازند و شما را بچه مي پندارند! ولي اگر به ايشان بگوئيد» : سياره اي كه شازده كوچولو از آنجا آمده ب 612 است« باور خواهند كرد و شما را از شر سوالهاي خود راحت خواهند گذاشت. آدم بزرگها همين طورند. نبايد از ايشان رنجيد. بچه ها بايد نسبت به آدم بزرگها خيلي گذشت داشته باشند.
ولي البته ما كه معني زندگي را درك مي كنيم، به اعداد مي خنديم . دلم مي خواست اين داستان را مثل قصه پريان شروع كنم. دلم مي خواست بگويم:
»يكي بود يكي نبود. يك وقتي شازده كوچولويي بود كه در سياره اي به زحمت يك خرده از خودش بزرگتر خانه داشت، و نيازمند بود به اينكه دوستي داشته باشد « … برای آنها كه معني زندگي را درك مي كنند، اين طور قصه گفتن بيشتر بوي راستي مي داد.
زيرا من نمي خواهم كتابم را سرسري بخوانند. من از نقل اين خاطرات احساس غم و اندوه بسيار مي كنم. اكنون شش سال است كه دوست من با گوسفندش رفته است. من اگر در اينجا سعي مي كنم بتوانم او را توصيف كنم، برا ي اين است كه فراموشش نكنم. جاي تاسف است كه دوست فراموش بشود. همه مردم رفيق نداشته اند. من هم مي توانم مثل آدم بزرگها بشوم كه جز به ارقام، به هيچ چيز علاقه ندارند. و باز برا ي همين است كه يك جعبه رنگ با چند مداد خريده ام. بسيار سخت است كه آدم به سن و سال من باز تن به كار نقاشي بدهد، آن هم وقتي كه در شش سالگي فقط شكل مار بوآي بسته و مار بوآي باز كشيده باشد! البته من سعي مي كنم شكل هايي از او بكشم كه هر چه ممكن است بيشتر شبيه بشود، ولي زياد مطمئن نيستم كه از عهده برآيم. يك شكل شبيه مي شود و يكي نمي شود . در قد و بالا ي او كمي اشتباه دارم. يك جا شازده كوچولو خيلي بلند بالاست و جاي ديگر كوتاه قد درآمده است. در رنگ لباسش هم شك دارم. ناچار حدسهايي چنين و چنان مي زنم و مي گويم باز اين بهتر از هيچ است. بالاخره در بعضي از خصوصيات مهمتر او نيز اشتباه دارم، ولي بايد اين يك را به من بخشود. دوست من هرگز توضيحاتي نمي داد. شايد مرا مثل خودش خيال مي كرد، ولي من بدبختانه نمي توانم گوسفند را از پشت جعبه ببينم. شايد من هم يك خورده مثل آدم بزرگها هستم. لابد پير شده ام.